هزار دستان آواز ايران

استاد تاج اصفهاني        

شادروان استاد جلال تاج اصفهاني در سال ۱۲۸۲ در اصفهان به دنيا آمدپدرش كه بر حسب اتفاق پي به استعداد او برده بود وي را براي آموزش به نزد دو استاد بزرگ موسيقي ايران استاد نايب اسدالله و استاد سيد رحيم اصفهاني برد . نامبرده مدتي نزد اين دواستاد به فراگيري رموز آواز پرداخت و سپس نزد ميرزا حسين ساعت ساز و ميرزا حبيب شاطر حاجي و حاج عندليب كه در زمان خود از اساتيد مسلم موسيقي بشمار مي رفتند رفت و سالها از محضرشان خوشه ها بر چيد.

او در بيست سالگي به دعوت مرحوم ابراهيم ناهيد مدير روزنامه ناهيد تهران ، به تهران رفت و در كنسرت ويژه اي كه توسط مرحوم مرتضي محجوبي و مرتضي ني داود  نيز همراهي ميشد شركت كرد و با خلوص نيت و با كمال سادگي به آواز خواني پرداخت كه بسيار مورد توجه اهل موسيقي قرار گرفت.

آن مرد شریف با راديو اصفهان و راديو ايران تا زماني كه قوتي بود همكاري صادقانه داشت و در اين رهگذار آثار ارزشمندي به گنجينه ي موسيقي ايران اضافه كرد . او كه اواخر عمر خويش را در بيماري بسر ميبرد در سال ۱۳۶۰ در اصفهان چشم از جهان فرو بست. استاد تاج ويژگي هاي هنري خويش را با صفات و فضائل اخلاقي به هم در آميخته ، بسيار مردم دوست  و مهربان بود . وي تا آخرين دقايق عمر آنچه از رموز آواز آموخته بود به شيوه خاص خويش  خالصانه  و بدون بخل ورزي  در اختيار شاگردانش قرار داد . از استاد تاج هميشه به عنوان يك خواننده خوش اخلاق و صاحب سبك ياد مي شود و حتي آثارش مورد تقليد و باز خواني و باز نگري خيل عظيمي از خوانندگان قديمي و حال حاضر ايران قرار گرفته و مي گيرد ولي متاسفانه بيشتر  سايت ها و وبلاگ هاي موسیقایی ايران آن قدر كه به خوانندگان  درجه هشتا د و نود  و بي درجه ! !   مي پردازند و مطلب مي نويسند  به این اسطوره هاي موسيقي ايران که حتی راه رفتن و نفس کشیدنشان در اساس و بنیاد موسیقی ایران تاثیر گذار بوده  نمي پردازند ! ....آري اينچنين است بي مهري  ! روحش شاد 

بسم الله الرحمن الرحيم

 

استادنايب اسدلله اصفهاني

( خداوندگار ني)

استاد نايب اسدالله از پدري دلسوز بنام حسين خان كه يكي از هنرمندان زمان  خويش بشمار مي رفت  و مادري مهربان بنام صاحب جم در اصفهان چشم به جهان هستي گشود  او دوران طفوليت را نزد پدر كه مشاق موزيك واز نوازندگان مشهور ني بود به تعليم و فراگيري ني پرداخت و در اندك زمان به تبحر تحسين برانگيزي دست پيدا كرد و نبوغ خويش را به نمايش گذاشت او در زهد وتقوا و دستگيري از درماندگان شهرت بسزايي داشت و با وجوديكه به دربار راه يافته بود ، هميشه مسير خانه اش تا كاخ باغ نو را پياده طي مي كرد ودر طول راه حاجت مستمندان را برآورده مي ساخت . از شاگردان بنام او استاد مهدي نوايي را مي توان اسم برد .مرحوم روح الله خالقي در كتاب سرگذشت موسيقي ايران استاد نايب اسدلله را خداوند ني معرفي كرده است . وي در زمان خويش مظهر پاكي و سخاوت بود و تجارب خويش را خالصانه و بدون هيچ بخلي در اختيار علاقمندان قرار داد جمله ي معروف او اين بود كه ميگفت من ني را از آغل گوسفندان به دربار پادشاهي بردم . او بي ريا ساز مي زد  و هيچوقت منتظر خواهش كسي نبود شبها هنگامي كه همه در خواب بودند شروع به ساز مي زد و با خداي خود راز و نياز مي كرد. تاريخ فوت اين استاد بزرگ ، آبروي موسيقي ايران ، بدرستي معلوم نيست .مزار آن گرامي در تخت فولاد اصفهان است .  خدايش رحمت كند يادش گرامي .

( بر گرفته از كتاب چهره افروختگان خطه ي زنده رود نوشته ي محقق محترم استاد حسين نيكو نژاد )

 

ادامه نوشته

 

         بسم الله الرحمن الرحيم

                                           مؤسس آواز مكتب اصفهان

       

       مرحوم استاد سيد رحيم اصفهاني                          

       (سيد عبدالرحيم  درويش)                                                                   

از خوانندگان مشهور اصفهان مؤسس مكتب آوازي اصفهان  طلبه سوخته دلي كه متاسفانه بيشتر مواقع مورد  ظلم و جور حكام بي لياقت قاجار ( آنها كه خيل بي شماري از آزادمردان مسلمان و مبارز را به طرق مختلف به ميهماني قهوه و چاي و تنباكوي قجري دعوت مي نمودند ) قرار مي گرفت  و به اجبار او را به مجالس طرب خويش ميكشاندند  و بيش از پيش  موجبات  آزار  روحي  آن آزاد  مرد را فراهم مي كردند  كه در برخي موارد متاسفانه مرحوم استاد حسين طاهر زاده  نيز بي تقصير نبودند !    ايشان هم كه با بعضي از نزديكان دربار ظل السلطان مراوده داشتند ...............  بماند ..... دلخور نشويد...   يك اشتباه در تاريخ موسيقي ايران  رخ داده است كه  سهوا يا عمدا مرحوم  طاهرزاده را مؤسس مكتب آوازي  اصفهان ميدانند !!!!...و بسياري از مقلدان ايشان فكر ميكنند كه مكتب اصفهان ميدانند ! و خود را متولي و وارث موسيقي و آواز ايران ميدانند !  زهي خيال باطل !!............ بنده در اين رابطه قول سرور  و استاد عزيزم دكتر سپنتا را قبول ندارم كه مرحوم طاهر زاده از شاگردان سيد رحيم اصفهاني بوده آنچه بر همگان مشخص است ايشان بعضي مواقع با برنامه ريزي قبلي آواز هاي  آقا سيد را مخفيانه و از پشت پرده گوش ميكرده اند !! اما  استاد تاج اصفهاني  مرحوم استاد اديب خوانساري  و مرحوم ميرزا علي قاري  از شاگردان ممتاز آن بزرگوار بوده اند  . اخلاق و منش استاد بزرگ  و شاگردانش  ثبت تاريخ موسيقي ايران  است ، كه چگونه بودند و چگونه زيستند و چگونه رفتند ! . روحشان شاد. .استاد سيد رحيم اصفهاني  در سال ۱۲۲۲ هجري شمسي چشم به دنيا  گشود و سراسر عمر شريفش را به اندوختن علم پرداخت  آواز خواني را از مرد شريفي به نام مرحوم استاد ابراهيم  آقاباشي  آموخت و به تكامل رسانيد و  مكتب آوازي اصفهان را پايه گذاري نمود و در كمال تواضع  اندوخته هايش را كه نتيجه ي سالها رنج و زحمت بود در اختيار ياران با وفايش تاج  اديب خوانساري  و  مرحوم ميرزاعلي قاري كه تا پايان عمر با ايشان بود قرار داد  و چشم ازجهان فرو بست...جالب است بدانيد.آن بزرگوار از اقوام و نزديكان مرحوم استاد علي تجويدي بود و جالب تر اينكه نوادگان آن گرامي خوشبختانه در قيد حيات هستند و در شهر عشق و عرفان و موسيقي ، پايتخت فرهنگي ايران زندگي مي كنند.....ادامه دارد ...........                    

ادامه نوشته