شرحی بر قرچه

با عذر خواهی از تأخیر

همانگونه که از نت قرچه در پست قبلي بر مي آيد، این گوشه با نت (فا) شروع می شود و لحظه هایی به نت شور (سل) اشاره میکند . لازم به ذکر اینکه دستگاه شور در مکتب اصفهان روایت استاد مرحوم عباس کاظمی از : رهاب (ر)شروع و به ترتیب  قرچه(فا) ، شور(سل)، شهناز(سی بمل)  و سلمک (دو) در آن گوشه های اصلی می باشند. که در ارتباط  با قرچه باید عرض کنم چون دشتی از متعلقات همین شور با شاهد (لا) نیز ازنت  (فا) شروع میشود در ادامه و پس از بیات راجه و عشاق اگر شهناز و سلمک خوانده شود  ، شهنازِ آن  دقیقا بر نت  قرچه(فا) قرارگرفته و  گردش خواهد کرد که به احتمال خیلی زیاد همین امر باعث تغییر نام قرچه به شهناز در شیوه ی تهران شده است و اگر خواننده سهوا هنگام خواندنِ گوشه ی قرچه به فرمی اجرا کند که شهناز تداعی شود دیگر نمی توان گفت آن گوشه قرچه است و لزوماً به آن شهناز گفته خواهد شد. و جالب است بدانید که خود گوشه شهناز در دستگاه شور در سی بمل و تحریرفرودش به صورت نزولی از نت (دو) شروع گشته و به (ر) اکتاو اول (رهاب) باز میگردد. سلمک نیز از (دو) (نت هشتم یا ابتدای اکتاو دوم )خوانده به شهناز برمیگردد و همان مسیر نزولی را تا رهاب می پیماید. و هیچ ارتباطی با شهناز و سلمک در مایه دشتی و ابوعطا نداشته و ندارد. لذا می توان گفت این تغییر نام در آواز شیوه تهران سهواً بر اساس اکتاو  قرچه رُخ داده است . شاید اساتید بزرگوارشیوه تهران که ما محضرشان را درک نکرده ایم در زمان حیات و هنگام تدریس به این نکته اشاره کرده باشند اما راویان به خطا و یا برای راحتی کار کل مطلب را بازگو نکرده اند وفقط برداشت خود را انتقال داده اند که این زمان این اختلاف و مشکل روی داده است .

بايد به عرض عزيزاني كه اين مطالب را دنبال مي كنند برسانم ، مطالبي كه تحرير شده برداشت هاي شخصي است ازدرسها وگفتارهاي گرانبهايي كه از محضر استادم مرحوم استاد عباس كاظمي بر گرفته ام  . بديهي است  در هيچ كتاب موسيقي ايران  توضيحاتي اينگونه پيرامون اين رديف ها داده نشده است چون اطلاعي هم نداشته اند لذا از اساتيد و نوازندگان بزرگوار موسيقي سنتي ايران استدعا دارد چند دقيقه وقت خود را در اختيار ما بگذارند ومسائلي را كه به عرض مي رسانم مورد برسي قرار داده و دستي هم به باورهاي خود ببرند تا انشالله براي هنرجويان محترمشان راهگشا باشد . در ضمن اين مطالب اختصاصي است و از مديران وبلاگ هاي ديگر استدعا داريم از كپي كردن آن خود داري بفرمايند.

امید که این شرح مختصر حقیر به رهروان مسیر کمکی هر چند ناچیز بنماید .

(منتظر سوال ها و نظرات محبت آمیز شما بزرگان هستیم)

(التماس دعا)

قرچه با صداي مرحوم استاد عباس كاظمي

قرچه درس دوم دستگاه شور روایت استاد عباس کاظمی

 از صحبت های مرحوم استاد عباس کاظمی رحمه ا...علیه

از تقلید بپرهیزیدکه بنیادتان را بر باد میدهد و دیری نمی گذرد که نخواهید دانست کیستید!

 آواز را صحیح یاد بگیرید و با صدای خودتان بخوانید

 

شعر"

بلبل از عشق گل و پروانه از سودای شمع            هرکسی سوزد به نوعی از غم جانانه ای

در این گوشه صدای  (لا)  به صورت  (لا کرن)   استفاده می شود

این گوشه به این دلیل باتحریر شروع نشده است که در واقع ادامه ی گوشه ی قبلی است و جدا از آن نمی باشد. نکته ی مهم در قسمت شعر این است که در هر دو مصراع از سیلاب ششم به بعد سیلاب ها با تحریر و اشاره های مختلفی به کار می روند که از نظر اجزا تقریبا شباهت دارند ولی ملودی ها به پرده به پرده به صورت نزولی به طرف شاهد  (ر)  حرکت می کنند.

نکته ی دیگر اینکه استفاده از کلمات تحریری  عزیز من و حبیب من در پایان هر دومصراع است که در واقع بخشی از قسمت شعری شده اند.جمله ی فرود این گوشه  بدون تغییر (لا کرن) مانند گوشه ی رهاب می باشد.

به این گوشه در شیوه ی تهران  اشتباها شهناز می گویند !

در ادامه به درج فایل صوتی و توضیح این مورد خواهم پرداخت انشالله