كَمّ و كِيفِ صدا و شنوايي انسان
2-رنگ يا طنين
زير و بمي مي تواندعلاوه بر ارتفاع مفاهيم ديگري نيز دارا باشد. يك سيم كه بين دو نقطه محكم شده است علاوه بر صوتي ساده اصوات زيادي را همزمان ولي با ارتفاع هاي مختلف حاصل مي كند و شنونده گرچه تنها يك صوت را مي شنود اما خوب ميداند اين صوت نتيجه ي آميزش اصوات فرعي با صوت اصلي است . در واقع تركيب اصوات اصلي و فرعي و اختلاف قدرت هريك نسبت به ديگري موجب حصول طنين خاصي در هر صدا ويا در هر ساز مي گردد . به همين دليل طنين يا جنس صداي فلوت با طنين يا جنس صداي كلارينت متفاوت است و صداهاي فرعي در صوت فلوت متفاوت با اين صدا ها در كلارينت هستند ..هرساز در اركستر و هر بخش در صداي انسان طنين يا جنس مخصوص به خود دارد البته ممكن است تشخيص صداي ويولن از ويولن آْلتو مشكل باشد زيرا ساختماني مشابه دارند و در فضايِ بزرگي از وسعت صدايشان مشابه يكديگرند ، اما به سبب صدا هاي فرعي متفاوت ، تشخيص صداي ويولن از كلارينت آسان است. تنوع طنين در يك ساز نيز ديده مي شود .مثلا در ساز زهي ، آرشه اي ، سيم هم به ياري آرشه به صدا در مي آيد، هم به وسيله ي انگشت كه دو رنگ صداي مختلف از آن حاصل مي شود . طنين ساز در نظر آهنگساز همان قدر ارزش را دارد كه رنگ براي نقاش . درست همانگونه كه نقاش رنگي را براي قسمت خاصي از تابلوي خود انتخاب مي كند يك آهنگساز يا تنظيم كننده ي آهنگ نيز با توجه به اين نكات براي بخش هاي معين از آهنگ خود سازهاي معيني را انتخاب مي كنند .
۳-كشش يا امتداد
هرصوت موسيقي علاوه بر ارتفاع و طنين دارايِ طول يا امتداد نيز هست كه آنرا كشش مي گويند. يعني مقدار زماني كه هر صداي موسيقي يا نُت ادامه پيدا مي كند . اصوات مي توانند به طولهاي مختلفِ زماني كشيده شوند .واين بستگي به هدف و وسيله اي دارد كه براي حصول آن به كار گرفته شده است . .يك نوازنده ساز بادي يا يك خواننده فقط مي توانند يك صوت را تاجايي كه نقس دارند ادامه دهند. يك نوازنده ي ويولن قادر است صوتي را به اندازه اي كه بتواند آرشه را در يك جهت روي سيم بكشد امتداد دهد، اما يك ساز الكترونيك مانند ارگ مي تواند يك نت را تا زمان نا محدودي بصورت ممتد ادامه دهد . آهنگسازان ديكته اي را براي ثبت آهنگشان به كار مي برند كه كشش نت ها را نسبت به هم مشخص مي كند .مثلا يك نت سفيد ، كششي دو برابرِ نت سياه دارد و يا با درج نشانه هائي يادآوري مي كند كه مثلا شصت نت سفيد بايد يك دقيقه طول بكشد. تركيبِ اصواتِ بازمان مشخص ريتم را در موسيقي پديد مي آورند.
۴-نيرو يا شدت (توان)
اگر در يك قطعه موسيقي تمام نت ها با قدرتي يكسان نوشته و اجرا شود آن قطعه موسيقي يكنواخت و خسته كننده خواهد شد . به همين دليل آهنگساز ناچار است تنوعي از نظر قوّت و ضعف يا نيرو وشدت براي آهنگ در نظر بگيرد . .نوازنده هم مي تواند اين تنوع بيشتر در قطعه را به وسيله ي كم و زياد كردن فشار آرشه بروي سيم حاصل كند. آهنگساز هم به ياري نشانه ها يي مثل : P=piano يعني آهسته و كم صدا و F=fortr به معناي فورته يا قوي و پُرصدا كه بيان كننده ي حالت هاي مختلفِ اثر هستند را مشخص تر مي كند.....